Κετοξέωση – Αναλύοντας όλες τις πτυχές μιας μεγάλης παρανόησης

Μπορεί να έχετε ακούσει από το γιατρό σας, κάποιο γνωστό σας ή το ίντερνετ ότι η κέτωση είναι μια απειλητική για τη ζωή κατάσταση. Ίσως να σας έχουν πει ότι η κέτωση και η κετογονική διατροφή θα σας κάνει κετοξέωση. Εάν ναι, τότε όλοι τους μπερδεύουν τη διαβητική κετοξέωση με τη διατροφική κέτωση ή την κέτο-προσαρμογή.

Πρώτον, ας ξεκινήσουμε με τα βασικά. Το σώμα μας μπορεί να δημιουργήσει, από το λίπος και μερικά αμινοξέα από την πρωτεΐνη, τρία σώματα κετόνων. Λέμε μερικά αμινοξέα καθώς υπάρχουν κετογονικά, γλυκογονικά αμινοξέα και μερικά που μπορούν αν μετατραπούν σε κετόνες και σε γλυκόζη. Τώρα, τα σώματα κετόνων που παράγουμε είναι η ακετόνη, το ακετοξικό οξύ και το β-υδροξυβουτυρικό οξύ.

Γιατί δημιουργούμε κετόνες;

Η κέτωση, είναι μια ζωτικής σημασίας εξελικτική μεταβολική κατάσταση. Ένα πλεονέκτημα και φυσικό θαύμα της φυσιολογίας του σώματος μας. Ο εγκέφαλός μας μπορεί να λειτουργήσει αποκλειστικά με γλυκόζη και κετόνες. Δεδομένου ότι δεν μπορούμε να αποθηκεύσουμε γλυκόζη για περισσότερο από 24 ώρες στο σώμα, όλοι θα πεθαίναμε από υπογλυκαιμία εάν αναγκαζόμασταν να νηστεύουμε για περισσότερο από μια ημέρα με βάση την μόνο την γλυκόζη.

Ευτυχώς, το ήπαρ μπορεί από το λίπος και από την επιλογή αμινοξέων να τα αποδομήσει και να δημιουργήσει κετόνες. Προτεραιότητα του είναι να τροφοδοτήσει τον εγκέφαλο. Ως εκ τούτου, η ικανότητα του σώματος μας να παράγει κετόνες απαιτείται για την επιβίωση, δεν είναι καθόλου επικίνδυνη όπως περιγράφουν.

Τι είναι η διαβητική κετοξέωση;

Όταν οι διαβητικοί τύπου 1, δεν λαμβάνουν αρκετή ινσουλίνη, μεταβαίνουν σε κατάσταση λιμοκτονίας. Ενώ μπορεί να έχουν μεγάλες ποσότητες γλυκόζης στο αίμα τους, χωρίς ινσουλίνη, δεν μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα. Αναμενόμενο να μπούνε στο στάδιο της λιμοκτονίας. Το σώμα θα κάνει μια φυσική λειτουργία που θα συμβεί στον οποιοδήποτε από εμάς. Αρχίζει να παράγει κετόνες από το λίπος και τα αμινοξέα όπως ήδη αναλύσαμε.

Το πρόβλημα όμως που συναντούμε εδώ είναι ότι ο διαβητικός ασθενής σε αυτήν την περίπτωση δεν μπορεί να παράγει ινσουλίνη. Επομένως δεν υπάρχει βρόχος ανατροφοδότησης και συνεχίζουν να παράγουν όλο και περισσότερες κετόνες χωρίς παύση. Όταν τα επίπεδα κετόνων και ιδιαίτερα του βήτα-υδροξυβουτυρικού οξέος πλησιάσει τα 15 με 25 mM η κατάσταση είναι επικίνδυνη. Η προκύπτουσα ανισορροπία του pH στο σώμα οδηγεί σε μεγάλη μεταβολική διαταραχή και το άτομο πέφτει σε διαβητικό κώμα.

Οπότε αυτή η κατάσταση μεταβολικής διαταραχής δεν είναι πραγματικά δυνατή σε ένα άτομο που μπορεί να παράγει ινσουλίνη, ακόμη και σε μικρές ποσότητες. Ο λόγος είναι ότι ο βρόχος ανατροφοδότησης εμποδίζει τα επίπεδα κετόνων να αυξηθούν απότομα και να είναι υψηλά. Άρα, η κέτωση είναι ασφαλής.

Η σημασία της κέτο-προσαρμογής

Ένα άτομο που λέγεται ότι είναι «κετο-προσαρμοσμένο», ή σε κατάσταση διατροφικής κέτωσης, έχει γενικά επίπεδα β-υδροξυβουτυρικού μεταξύ 0,5 και 3,0 mmol/L. Αυτά τα επίπεδα είναι πολύ μικρότερα από τα επίπεδα που απαιτούνται για την πρόκληση κετοξέωσης. Η κέτωση όπως έχουμε πει στο κανάλι πολλές φορές είναι μια μεταβολική κατάσταση, που επιτυγχάνεται μέσω της απουσίας υδατανθράκων.

Το σώμα αλλάζει ενεργειακά και δεν βασίζεται στη γλυκόζη ως κύρια πηγή ενέργειας, αλλά στο στο λίπος. Συγκεκριμένα, ο εγκέφαλος πλέον δεν εξαρτάται κυρίως από τη γλυκόζη, αλλά κυρίως από το β-υδροξυβουτυρικό. Αυτό δεν έχει καμία σχέση με αυτό που αντιμετωπίζει ένας διαβητικός ασθενής, αλλά δείχνει πόσο κακή ενημέρωση και άσχημη αντίδραση υπάρχει ακόμα και στην ιατρική κοινότητα. Η διαβητική κετοξέωση και η διατροφική κέτωση έχουν κοινό παρανομαστή, αλλά δεν είναι το ίδιο κλάσμα.